System, Norm und Sprachwandel
Journal Title: Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego - Year 2017, Vol 0, Issue 73
Abstract
System, norm and language change. The paper discusses selected aspects of the connection between organic and socially-conditioned features of the processes of language evolution. The explanation of language change phenomena consists in the analyses of both internal and external sources of the diachrony of natural languages. Systemic factors, such as minimal distinctions, are the primary determiners of wellfunctioning systems, so that their alteration leads to systemic-based commutations and triggers, among others, grammatical change, which, in this case, has to be treated as norm-independent systemic (organic) evolution. On the other hand, language change in the area of language norm always presupposes the existence of variants which are alternative formal options for the encoding of a common function within a given system. The emergence of a language norm consists in the selection of one of the possible variants, which is a socially-dominated arbitrary activity of the members of a language society. Using the example of the development of verbal inflection in Polish and in German, the paper argues for the systemic dominance of a successful language change. System, norma i zmiany językowe S t r e s z c z e n i e Artykuł rozpatruje wybrane aspekty związków między naturalnymi i społecznie uwarunkowanymi czynnikami ewolucji języka. Objaśnienie zjawiska przemian językowych polega na analizie tak wewnętrznych, jak i zewnętrznych źródeł diachronii języków naturalnych. Czynniki o charakterze systemowym, jak np. dystynkcje minimalne, są pierwotnymi czynnikami optymalnie funkcjonujących systemów, tak że zmiany zachodzące w ich obrębie wywołują przemiany w systemie, między innymi w gramatyce, które w tym przypadku mają być traktowane jako niezależna od normy systemowa (organiczna) ewolucja. Z drugiej zaś strony, przemiany językowe w sferze normy zawsze zależą od istnienia odmian jako alternatywnych formalnych opcji służących do kodowania wspólnej funkcji wewnątrz danego systemu. Powstanie normy jest wynikiem selekcji jednego z możliwych wariantów, co ze swojej strony jest cechą uwarunkowanej socjalnie arbitralnej działalności członków społeczności językowej. W artykule wysuwa się tezę o systemowej dominacji skutecznych przemian językowych na przykładzie rozwoju fleksji czasownika w języku polskim i niemieckim.
Authors and Affiliations
Michail L. Kotin
Dawna polszczyzna i nowe technologie: testowanie metod przetwarzania języka naturalnego na materiale polskiego piśmiennictwa od średniowiecza po wiek XX
Celem niniejszego artykułu jest sprawdzenie, w jakim stopniu standardowe narzędzia do przetwarzania języka naturalnego dają się zastosować do anotowania korpusów historycz- nych. Kilka wybranych tekstów z XV–XX...
Jak badać pochodzenie i historię gwarowych nazw roślin?
Artykuł przedstawia sposób badania pochodzenia i historii gwarowych nazw roślin. Przy- stępując do badań historyczno-porównawczych nazw roślin, należy najpierw rozstrzygnąć szereg problemów związanych z identyfi...
The boundaries of language and the boundaries of linguistics
The author considers the question of the boundaries of language and linguistics, referring to the socalled full scientific theory. In the complex hierarchical-network structure of this theory, one can distinguish three l...
Wielki słownik języka polskiego PAN – historia, stan obecny i perspektywy rozwoju po 2018 roku
W artykule przedstawiono projekt leksykografi czny dotyczący opracowania najnowszego ogólnego słownika języka polskiego: Wielkiego słownika języka polskiego PAN. Projekt jest koordynowany przez Instytut Języka Polsk...
Fakty z zakresu dialektu i kultury wsi w interpretacji dialektologicznej i etnograficznej
Artykuł przedstawia różne sposoby interpretowania faktów gwarowych i odpowiadających im faktów kulturowych. Interpretacja ta jest dokonywana zarówno przez użytkowników gwary, jak i przez fachowych dialektologów na różnyc...