Szkolnictwo w Lesznie za czasów Komeńskiego / Education in Leszno in the times of Comenius
Journal Title: Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne, seria pedagogika - Year 2014, Vol 0, Issue 2083
Abstract
Artykuł traktuje o szkolnictwie w Lesznie za czasów pobytu w nim Jana Amosa Komeńskiego. Z badanych źródeł wynika, że niewiele o nim wiadomo. Początki leszczyńskiego szkolnictwa wiążą się z parafią katolicką. Pierwsza szkoła powstała zapewne w początkach XV wieku. Nie znamy losów tej placówki. Parafia katolicka w Lesznie już około 1567 roku utraciła kościół i uposażenie na rzecz braci czeskich. Niewiele więcej wiemy o elementarnej edukacji realizowanej w gronie ewangelików do połowy XVII wieku. Szkoła elementarna, w której można było posiąść podstawowe umiejętności, takie jak czytanie, pisanie i liczenie wspólna była dla obydwu wyznań: reformowanego wraz z braćmi czeskimi i luterańskiego. Obok wspólnej szkoły elementarnej funkcjonowały w mieście także tak zwane szkoły pokątne. Były to prywatne placówki, prowadzone przez osoby nie posiadające przygotowania do nauczania, głównie przez rzemieślników lub wdowy, którzy we własnych domach, za niewielką opłatą, uczyli podstawowych umiejętności w zakresie czytania, pisania i rachunków. Z tej formy eduka-cji − aż do końca XVIII wieku − korzystały dziewczęta i dzieciz ubogich rodzin. Niektóre z tych szkółek były koedukacyjne.Edukację na średnim poziomie realizowało gimnazjum, założone około 1565 roku, choć sam zamysł zorganizowania placówki pojawił się już wcześniej. Zrealizował go dopiero Rafał Leszczyński (1526–−1592), starosta radziejowski. O programie nauczania do 1602 roku nie wiadomo nic. Kolejny właściciel Leszna, Andrzej Leszczyński (1559–1606), wojewoda brzesko-kujawski, przejął miasto z gotowym zamiarem stworzenia prawdziwego gimnazjum, w którym uczyli by się nie tylko synowie mieszczan, ale i dzieci szlachty. Za datę powstania właściwego gimnazjum uważa się rok 1624, kiedy to właścicielem Leszna został Rafał Leszczyński (1579–1636), który zmienił system finansowania szkoły i zatrudnionych w niej nauczy-cieli. Sytuację zdecydowanie zmieniło przybycie w 1628 roku do Leszna dużej grupy braci czeskich, uchodźców z Czech i Moraw. Wśród osadników było wielu duchownych, którzy poświęcali się nauczaniu. W 1631 roku osiedli w Lesznie również luterańscy emigranci z pobliskiego Śląska. Gimnazjum działało zatem w nowych, korzystniejszych warunkach; stało się również atrakcyjne dla szlachty, na czym zależało właścicielom miasta.Rozwój szkoły i wysoki poziom nauczania przypadł na lata 30.–−50. XVII wieku i był konsekwencją rozkwitu intelektualnego i kulturalnego Leszna.
Authors and Affiliations
Kamila Szymańska
Keywords
Related Articles
- EP ID EP416200
- DOI -
- Views 75
- Downloads 0
ZNACZENIE I OBECNOŚĆ MYŚLI PEDAGOGICZNEJ JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO W PRĄDACH I KIERUNKACH PEDAGOGIKI NOWEGO WYCHOWANIA (THE MEANING AND PRESENCE OF JOHN AMOS COMENIUS’ PEDAGOGICAL THOUGHT IN THE TRENDS AND DIRECTIONS OF THE NEW EDUCATION PEDAGOGY)
W artykule zwracam uwagę na pewne wspólne rysy myśli pedagogicznej Jana Amosa Komeńskiego oraz pedagogów Nowego Wychowania świadczące o tym, że istnieje ciągłość problemów i ich badań w kręgu kultury śródziemnomorskiej....
Uczeń w szkole Jana Amosa Komeńskiego / A learner at John Amos Comenius’ school
Autorka podkreśla tutaj podmiotowość ucznia w szkole Komeńskiego. Uczeń w szkole Komeńskiego to bardzo ważna postać. I to wokół niego i jego potrzeb powinna skupiać się praca nauczycieli i wszystkich ludzi odpowiedzialn...
WPROWADZENIE DO PANSOFICZNYCH PODSTAW PEDAGOGIKI JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO / INTRODUCTION TO PANSOPHIC FOUNDATIONS OF JOHN AMOS COMENIUS’ PEDAGOGY
The present study touches on pansophia, the basic category as far as the whole of Comenius’ writings is concerned. In his depiction, it was a holistic, harmo-nious program of reaching full humanity by man. In principle,...
The principle of natural correspondence in the philosophical and pedagogical heritage of J.A. Comenius in the perception of S. Rusova and the authors of the text / Zasada naturalnej korespondencji w filozoficznym i pedagogicznym dziedzictwie Jana Amosa Komeńskiego w recepcji S. Rusowej i autorek tekstu WERSJA ANGIELSKA
On this article is to emphasize the heuristic potential of the natural correspondence ideas of J.A. Comenius in the philosophical and its importance for the pedagogy of Ukraine in the present times. The urgency of the to...
NAUKI MATEMATYCZNE W KONCEPCJI JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO / MATHEMATICAL SCIENCES IN JOHN AMOS COMENIUS’ CONCEPT
Komenski attributed the important part to achievement of knowledge and training the pupils of mathematical reflections. The initiations of mathematical educa-tion were proposed by him as maternal school. He enjoined to i...